Taalvariatie
Dit pakket bestaat uit vier lessen van 50 minuten. De eerste les is inleidend en gaat in op formeel en informeel taalgebruik. De vragen ‘wat is formeel en wat is informeel taalgebruik?’ en ‘in welke situaties gebruik je formele en in welke informele taal?’ staan hierbij centraal. De tweede les sluit hier op aan en gaat over het Standaardnederlands en de dialecten. Hierbij wordt ingegaan op het ontstaan van en de functie van Standaardnederlands en dialecten. Vervolgens gaan les 3 en 4 over de
taal die dichtbij de jongere zelf ligt, namelijk de jongerentaal. In deze twee lessen gaan de leerlingen op zoek naar de meerwaarde van jongerentaal en hoe deze
taal effectief is in te zetten om iemand te overtuigen.
De vier lessen sluiten op elkaar aan. Dit houdt in dat in les 2 bijvoorbeeld huiswerk wordt besproken dat in les 1 is opgegeven. Daarnaast wordt in iedere nieuwe les de vorige les kort herhaald, om het geheugen van de leerling weer wat op te frissen.
Tijdens de lessen wordt er aandacht besteed aan de VO-kerndoelen van het vak Nederlands, zoals deze zijn geformuleerd in Besluit kerndoelen onderbouw VO (2010). De focus ligt tijdens deze lessenserie voornamelijk op schrijfvaardigheid en daaraan gerelateerd de kerndoelen 1 t/m 6.
De lessen
Les 1
Formeel en informeel
Bij deze les maken leerlingen kennis met het verschil tussen een formele en een informele tekst. Dit verschil leren ze door aan de slag te gaan met verschillende opdrachten, bijvoorbeeld het schrijven van een e-mail in zowel formele taal als informele taal.
Les 2
Standaardnederlands en dialect
In deze les leren leerlingen wat het verschil is tussen Standaardtaal en dialect. Belangrijk hierbij is dat zij leren dat dialect niet noodzakelijk slechter is dan Standaardnederlands. Leerlingen voeren een onderzoekje uit naar een dialect en rapporteren hierover.
Les 3 & 4
Jongerentaal
Les 3 en 4 gaan beide over jongerentaal. Leerlingen leren wat precies onder jongerentaal valt en welke begrippen hieraan verbonden zijn (bijvoorbeeld: groeps-/ identiteitsvorming). Leerlingen maken in deze lessen zelf een reclame waarin jongerentaal wordt gebruikt.
Beschikbaar materiaal
PowerPoint
Voor iedere les is er als basis een PowerPoint-presentatie gemaakt. Op de sheets wordt een begeleidende tekst weergegeven, zodat de kern van de les duidelijk en begrijpbaar is voor de docent. Deze tekst kan ook aan leerlingen worden getoond, maar u kan ook uw eigen steekwoorden hiervoor in de plaats zetten.
Lesplannen
Per les is er een lesplan gemaakt. Deze planning kan gebruikt worden om de tijd in een les goed in te delen. Als uw les korter of langer duurt kun u iets uit het lesplan halen of juist iets toevoegen.
Werkbladen
Bij elke PowerPoint-presentatie is er voor leerlingen een werkblad gemaakt. Deze werkbladen dienen voor de leerlingen als overzicht van de
les. Tijdens de les kunnen ze de opdrachten die op de PowerPoint-presentatie staan invullen op het werkblad. Op deze manier kunnen leerlingen eerst een eigen antwoord invullen, voordat een vraag
klassikaal beantwoord wordt. De werkbladen kunnen ook weggelaten worden.
Opdrachten
In de PowerPoint-presentatie van les 1 en les 2 wordt naar een opdracht verwezen die op een ander blad staat weergegeven. Daarnaast zijn er bij les 3 nog een tweetal extra opdrachten. Deze kunt u uitdelen aan enthousiaste leerlingen. Naast deze aanvullende opdrachten kunt u leerlingen ook wijzen op enkele interessante sites. U kunt de linkjes vinden als u doorklikt op de les. Een document met een aantal suggesties van interessante websites kunt u hieronder vinden.
Wetenschappelijke onderbouwing
Om meer diepgang in de lessen te kunnen creëren is ook het document met daarin de totstandkoming van dit lespakket bijgevoegd. Hierin staat een korte samenvatting van de taalkundige literatuur die er over de besproken onderwerpen te vinden is. Ook staat hierin beschreven hoe deze theorie aan de lesonderdelen kan worden gekoppeld. Deze wetenschappelijke onderbouwing kunt u hier vinden.